Зимагур что означает на татарском

Из обсуждения в Ру_этимология Зимогоры

Хороший обзор толкований и версий имеется в статье Е. Е. Королевой (с вариантами про «зиму», «гору», «горе» и «город»), хотя гипотеза автора о том, что слово «зимогоры» происходит от названия одного валдайского села мне кажется малоправдоподобной.

Отдельно насмешила ссылка автора на фантастический «финский субстрат» на Валдае, к тому же субстрат не лингвистический, а «духовный». Рукопожатный автор уверен, что фантастические валдайские финны не только существовали, но еще и были особо высокодуховными цээуропэйцами.

Я же склонен связать слово «зимогор» со получившим недавно некоторую известность в России белорусским словом «змагар». Это слово выводится из белорусского «змога», что означает «сила, способность». Слово существует не только в белорусском языке, оно присутствует и в украинском в значении «возможность». Смыслы белорусского и украинского слов близки, так как способность что-то сделать предполагает наличие возможности это сделать.

Поскольку это слово известно в белорусском и украинском, то можно предположить, что оно как минимум восточнославянское, и в русском языке тоже могло существовать, по крайней мере в диалектах близких к Западной и Юго-западной Руси регионов. Хотя в словарях русского языка оно не зафиксировано.

Позднее, при распространении этого слова с Западной Руси по другим регионам, в диалектах которых слово «змога» отсутствовало, в дело вступили народные этимологи и превратили непонятное «змогар» в интуитивно объяснимое «зимогор».

Источник

Зимагур димәсеннәр

«Туган як»ны караштырып утырганда, быел Сабантуйларның кайчан һәм кайда буласын укыгач, шушы милли бәйрәмгә бәйле бер вакыйга исемә төште. 15-20 еллар элек булган әлеге вакыйгага ул чагында әллә ни әһәмият бирмәгән идем. Яши-яши, төптәнрәк уйларга һәм күргәннәреңә нитиҗә ясарга өйрәнәсең икән. Түбән Каманың «җинаятьчеләр, хулиганнар шәһәре» дигән яман аты чыккан.

«Туган як»ны караштырып утырганда, быел Сабантуйларның кайчан һәм кайда буласын укыгач, шушы милли бәйрәмгә бәйле бер вакыйга исемә төште. 15-20 еллар элек булган әлеге вакыйгага ул чагында әллә ни әһәмият бирмәгән идем. Яши-яши, төптәнрәк уйларга һәм күргәннәреңә нитиҗә ясарга өйрәнәсең икән.

Түбән Каманың «җинаятьчеләр, хулиганнар шәһәре» дигән яман аты чыккан елларда авылыбыздагы Сабантуйга кайткач, туганнарым каберенә барышлый, бер авылдашымнан күптән түгел вафат булган сабакташымның кайда җирләнгәнен күрсәтүен сорадым. Киттек. Каршыбызга ике ир-егет очрады. Алар исәнләшеп үткәч, кемнәр икәнен сорадым юлдашымнан. Авылдан киткәнемә 40 елдан артык, яшьләрне белмим.

Зиратта чисталык һәм тәртип иде. Юлда безгә очраган, Ижауда яшәүче авылдашның әтисе Гафурҗанның кабере дә кадерләп тотыла икән. Кабер ташында зур фотосы да тора. Ул елларда дин кануннарын бик белми идек әле. Авылда гомер кичерүче замандашларымның ул чагында исән булганнарына караганда, мәңгелеккә күчкәннәре күбрәк иде. Кабер ташлары шуны күрсәтә.

Сирәк булса да, өстендәге чүбе дә җыелмаган каберләр дә очрыйлар. Теге Ижаудагы аылдаш белән бергәләп, безгә каршы очраган егетнең әтисе кабере дә шундыйлардан иде. Бу дөньялыкта кемнең нинди балалар калдырганын өнсез каберләр сүзсез дә әйтеп тора.

Әңгәмәдәшем чит-ят җирләрдә гомер кичерүчеләрне дә туган авылыбызга алып кайтып җирләгәннәрен сөйләде. Авыл халкына бер тиенлек файда күрсәтмәгәннәре дә, бакыйлыкка күчкәч, беренче мәртәбә кендек каннары тамган туган туфрак кочагында ятарга телиләр икән. Шул чагында, «Түбән Камадан кайткан зимагурлар дамы», дип әйткәнемне сизми дә калдым.

Авылдашлар белән елга бер мәртәбә Сабантуйларда гына очраша-очраша, күпме сулар акты. Менә тагын Сабантуйлар чоры җитте. Шәһәрләрдә яшәүчеләр дә, ашкынып, туган авылларыбызга кайтырбыз.

Иң мөһим һәм кызыклы язмаларны Татмедиа Telegram-каналында укыгыз

Источник

мәгълүмәт

1 мәгълүм

тарих буенча (тарихта) мәгълүм кешеләр — изве́стные (по) исто́рии лю́ди

мәгълүм бер ритм белән эшләү — рабо́тать в определённом ри́тме

мәгълүм артистыбыз — наш знамени́тый арти́ст

мәгълүм язучы — популя́рный писа́тель

синең җылы хисләрең миңа мәгълүм — мне изве́стны твои́ тёплые чу́вства

ишәкнең фигыле иясенә мәгълүм — (погов.) пова́дки осла́ знако́мы его́ хозя́ину

мәгълүм булу — де́латься, сде́латься изве́стным, выясня́ться; быть (станови́ться/стать) изве́стным

мәгълүм булганча — как изве́стно

мәгълүм булмаган — неизве́стный, незнако́мый

мәгълүм дәрәҗәдә — в изве́стной сте́пени, до изве́стной сте́пени

мәгълүм итү — де́лать, сде́лать изве́стным, извеща́ть, оповеща́ть, дава́ть знать; доводи́ть до све́дения

мәгълүм ки. — как изве́стно. изве́стно, что.

мәгълүм түгел — неизве́стно, не в ку́рсе; незнако́мо

2 мәгълүмат

укытучы тирән мәгълүмат бирә — учи́тель даёт глубо́кие зна́ния

яхшы мәгълүмат алу — получи́ть хоро́шее образова́ние

кыйммәтле мәгълүмат — це́нные све́дения

кулымдагы мәгълүматларга караганда — по име́ющимся в рука́х да́нным

3 мәгълүматлы

мәгълүматлы һәм тәрбияле яшьләр — образо́ванная и воспи́танная молодёжь

мәгълүматлы кеше — ра́звитый челове́к

ботаника буенча мәгълүматлы кеше — све́дущий в бота́нике челове́к

һәр яктан мәгълүматлы — разносторо́нне осведомлённый, широко́ образо́ванный

4 намәгълүм

намәгълүм кеше — незнако́мый челове́к; незнако́мец

намәгълүм урыннар — неве́домые (неизве́стные) места́

5 мәгълүматлылык

аның мәгълүматлылыгы күпләргә билгеле — его́ осведомлённость изве́стна мно́гим

6 валлаһе-әгъләм

7 гайре мәгълүм

8 нәгъләт

9 мәгълүм

10 мәгълүмат

11 мәгълүматлы

12 нәгъләт

13 мәгълүм

14 мәгълүмат

15 мәгълүматлаштиру

16 мәгълүматли

17 тору

әнә багана тора — вон стои́т столб

сакта тору — стоя́ть на часа́х, быть в положе́нии часово́го

постта тору — стоя́ть на посту́, быть постовы́м

алда зур эшләр тора — пе́ред на́ми стоя́т больши́е дела́ (зада́чи)

биш километр(да) тору — отстоя́ть в пяти́ киломе́трах

авыл су буенда тора — дере́вня нахо́дится во́зле воды́

куйган җирендә торыр — бу́дет находи́ться там, куда́ ты поста́вил (положи́л)

урыныннан тору — подня́ться с ме́ста

бер минут торма — ни на мину́ту не заде́рживайся

озак торган бал — до́лго храни́вшийся мед

юмартта мая тормас — (посл.) у ще́дрого запа́сы не сохраня́тся (не залежа́тся)

авылда тору — жить в дере́вне

торырга килү — прие́хать, что́бы прожива́ть

берәү дә туа белми, тора белә — (посл.) никто́ не зна́ет от рожде́ния, а познаёт, живя́ (про́живши)

гомер буе ярлы тордылар — всю жизнь они́ жи́ли бе́дно

улым белән киленем әйбәт торалар — мой сын и сноха́ живу́т хорошо́

сак астында тору — находи́ться под надзо́ром

тынычлыкта тору — пребыва́ть в поко́е

моңсулыкта тору — быть, пребыва́ть в тоскли́вости

мәсьәлә болай тора — вопро́с обстои́т (вот) так

эшнең шулай торуы — тако́е состоя́ние дел

(фәлән) карашта тору — приде́рживаться тако́го-то мне́ния

тиешле югарылыкта тора — находи́ться на до́лжной высоте́

йомшак тору — быть мя́гким, выка́зывать мя́гкое отноше́ние

отряд 30 кешедән торган — отря́д состоя́л из тридцати́ челове́к

әсәрнең биш бүлектән торуы мәгълүм — изве́стно то, что произведе́ние состоя́ло из пяти́ разде́лов

дуслык ярдәмләшүдән тора — дру́жба состои́т во взаимопо́мощи

дуслар өчен торам — стою́ за друзе́й

бармы бездә милләт өчен торган кеше? — есть ли у нас челове́к, кото́рый бо́рется за на́цию?

тынычлык өчен торабыз — отста́иваем мир

кырык сум торуы мәгълүм — изве́стно то, что сто́ит со́рок рубле́й

бер галим мең наданга тора — оди́н учёный сто́ит ты́сяч неве́жд

бер соратуга килми, ике соратуга тормый — (погов.) по пе́рвое сватовство́ не выхо́дит (за́муж), а второ́го сватовства́ не сто́ит

бөтенесе үзеңнән тора — всё зави́сит от тебя́ самого́

мәсьәлә Әхмәтнең килүеннән тора — вопро́с упира́ется в прие́зд Ахме́та

вәгъдәдә тору — вы́полнить обеща́ние

дусларым арта тора — мои́ друзья́ всё прибыва́ют, мои́ друзья́ умножа́ются

син уйлый тор, мин җыена торам — ты пока́ поду́май, а я тем вре́менем пособеру́сь

ишектән салкын керә дә тора — из двере́й (вот доса́да) всё вре́мя ду́ет ветеро́к

сөйлисең дә торасың бер сүз — без конца́ говори́шь одно́ и то же

күрә торып һәлакәткә бару — (гля́дючи) идти́ на ве́рную ги́бель

белә торып әйтмәү — зна́я (зна́ючи), не сказа́ть

коралы була торып — име́ючи (име́я) да́же ору́жие

тирең кипми торып, су эчмә — пре́жде чем не пообсо́хнешь от по́та, не пей холо́дной воды́

белми торып, сүз әйтмә — не зна́я (в чём де́ло), не говори́

күп белә торган — мно́го зна́ющий

туры әйтә торган кеше — челове́к, говоря́щий напрями́к (пра́вду)

эшли торган ат — рабо́тающая (рабо́чая) ло́шадь

ул колхозда эшли торгандыр — он, наве́рно, рабо́тает в колхо́зе

үзе белә торгандыр — сам, наве́рное, зна́ет

ни уйлый торгандыр инде — нея́сно, что он ду́мает

торган идем — ( песня) я, быва́ло, кача́ла ве́рбы во дворе́; я, быва́ло, спра́шивала, каки́м быва́ет дитя́ печа́ли

ул бездә эшли торган булган — говоря́т, он часте́нько рабо́тал у нас

әби сөйли торган булган — ещё ба́бушка (говоря́т) расска́зывала

ул бездә озак-озак утыра торган булды — он стал подо́лгу заси́живаться у нас

яшеренеп тору — притаи́ться и ждать

хәбәрләшеп тору — регуля́рно осведомля́ться друг о дру́ге; всё вре́мя сообща́ться, извести́ться

яңгырлар явып тора — дожди́ иду́т всё вре́мя (с переры́вами)

авырып торам — немно́жко боле́ю

эшкә ярап тора — пока́ годи́тся для рабо́ты

яңгыр бөркеп тора — чу́точку мороси́т дождь

карап та тормады — не стал да́же смотре́ть

авырып та тормыйча — ни чу́точки не боле́я

безнеңчә аңламый дип торам — я-то ду́мал, что он не понима́ет по-на́шему

мин сине шәһәрдә дип торам — я-то полага́л, что ты в го́роде

караңгы дип тормадылар — не ста́ли заде́рживаться из-за темноты́

авыр дип тормыйча — невзира́я на тру́дности

чыгып китәргә торганда — то́лько собира́лся бы́ло вы́йти

кузгалыш башланырга тора — вот-вот начнётся восста́ние

ул инде кайтырга тора — он уже́ пригото́вился е́хать домо́й

18 аннан-моннан

аннан-моннан сорашып җыйган мәгълүмат — све́дения, со́бранные путём расспро́сов (у) кого́ попа́ло

аннан-моннан җыелган сезонлы эшчеләр — сезо́нные рабо́тники, собра́вшиеся кто отку́да; сезо́нники, кото́рые собрали́сь из (с) ра́зных (вся́ких) мест

материалны аннан-моннан ташып әмәлләгән сарай — сара́йчик, сколо́ченный из материа́ла, со́бранного где попа́ло

19 анык

анык билгеләмә бирү — дать то́чное определе́ние

бурыч бик анык — зада́ча преде́льно ясна́

анык программа — конкре́тная програ́мма

анык икмәк — гаранти́рованный хлеб

анык мәгълүм факт — то́чно изве́стный факт

анык күз алдына китерү — представля́ть (себе́) я́сно

максатны анык билгеләү — определи́ть свою́ цель чётко

анык хәтерләү — по́мнить отчётливо

чыганакларны анык күрсәтү — указа́ть исто́чники то́чно (чётко, я́сно)

20 атнаныкы атнага

атнаныкы атнага теркәп барыла торган мәгълүмат — све́дения, кото́рые регистри́руются (регуля́рно) в ту же неде́лю

См. также в других словарях:

мәгълүм — 1. Билгеле, билгеле булган, гадәттәге, таныш 2. МӘГЪЛҮМЕҢ, МӘГЪЛҮМЕГЕЗ – Белгән, таныш кешегез … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге

мәгълүмәт — 1. Аң белем, белем, гыйлем 2. Хәбәр, материал. Белешмә … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге

мәгълүмәтле — 1. Белемле, укыган, күп белә торган 2. Нәрсәдән дә булса хәбәрдар … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге

намәгълүм — иск. кит. Билгесез … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге

нәгъләт — иск. кит. Ләгънәт … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге

белем — 1. Фикерләү алымнарының, фән яки практика белән расланган төп фикер һәм хөкемнәрнең хәтердәге эзлекле җыелмасы. Мәгълүмәт яки мәгълүмәтләр системасы. Нин. б. фән яки эшчәнлек өлкәсендә мәгълүмәтлелек, укымышлылык 2. Нин. б. иҗтимагый нормалар… … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге

прогноз — 1. Фәнни мәгълүмәт нигезендә берәр вакыйганың, эш хәлнең, күренешнең үсеше һәм булачак нәтиҗәсе турында алдан әйтү 2. Метеорологик мәгълүмәткә таянып, киләчәк көннәрдәге һава торышын алдан билгеләү 3. Авыруның ничек узуына карап аның ни белән… … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге

таныклык — 1. Шаһитлык, шаһит; танык, гуаһ булу 2. Гуаһлык, шаһитлык; берәр вакыйга турында шунда булган кешенең мәгълүмәте. Гомумән берәр нәрсә турында анык мәгълүмәт 3. Шәхеснең иҗтимагый хәлен, белемен, һөнәрен, дәрәҗәсен яки берәр хокукын күрсәтеп һәм… … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге

Глеб — м. – имя собств., др. русск. Гълѣбъ, Изборн. Свят. 1073 г.; см. Соболевский, РФВ 64, 178. Заимств. из др. сканд. Guðleifr, др. шв. *Guðlēfr; см. Соболевский, там же; Фасмер, RS 6, 211. Ср. также др. русск. собств. Улѣбъ из др. сканд. Ǫleifr. Св … Этимологический словарь русского языка Макса Фасмера

круглый — укр. круглий, цслав. крѫглъ, болг. кръгъл, сербохорв. о̀ кру̑гао, ж. о̀кругла, словен. krogǝl, чеш. okrouhly, польск. okrągɫy. От круг (см.) … Этимологический словарь русского языка Макса Фасмера

Источник

мәгънә

1 мәгънә

сүзләрнең мәгънәсен аңлап җитмәү — недопонима́ть смысл слов

шигырьнең тирән мәгънәсе — глубо́кое содержа́ние стихотворе́ния

яшәүнең мәгънәсе — смысл жи́зни

күчерелмә мәгънә — перено́сное значе́ние

сүзнең туры мәгънәсендә — в прямо́м смы́сле сло́ва

сүзнең мәгънә төсмерләре — смысловы́е отте́нки сло́ва

көтеп утырудан нинди мәгънә? — како́й толк от ожида́ния?

хуҗалыктан ни мәгънә чыгар? — кака́я по́льза от хозя́йства?

кыз эшнең мәгънәсен аңлый — де́вушка понима́ет суть рабо́ты

сүзләрне кире мәгънәдә аңлау — понима́ть слова́ в обра́тном смы́сле

«сөйлә» дигән мәгънәдә күз кыстым аңа — ему́ подмигну́л в смы́сле «говори́»

барча мәгънәдә дә — во всех смы́слах, во всех отноше́ниях

мәгънә бирү — толкова́ть, истолкова́ть

мәгънә чыкмый — не выхо́дит толк

мәгънә юк — не име́ет смы́сла, нет смы́сла

2 мәгънәсез

мәгънәсез сөйләшү — бессмы́сленный разгово́р

сүзләрнең мәгънәсез җыелмасы — бессмы́сленный набо́р слов

мәгънәсез караш — неу́мный взгляд

мәгънәсез эш — бесполе́зное де́ло

мәгънәсез юл йөрүләр — бесце́льные пое́здки

мәгънәсез сораулар бирү — задава́ть дура́цкие вопро́сы

мәгънәсез бала — бестолко́вый ребёнок

мәгънәсез кеше — глу́пый челове́к

мәгънәсез төш — беспоря́дочный сон

мәгънәсез нәрсә — тараба́рщина

мәгънәсез кылану — вести́ себя́ неу́мно

шәһәр буенча кирәксезгә, мәгънәсезгә йөрү — без нужды́, бесце́льно броди́ть по го́роду

мәгънәсез сөйләү — бестолко́во говори́ть

мәгънәсез эш — марты́шкин труд

3 ләгънәт

әй, ләгънәт! — фу, прокля́тый!

4 мәгънәле

сөйләмнең мәгънәле кисәкләре — зна́чащие элеме́нты ре́чи

бер мәгънәле — однозна́чный

күп мәгънәле — многозна́чный

ике мәгънәле — двусмы́сленный

тирән мәгънәле — глубокомы́сленный

мәгънәле авазлар — зна́чимые зву́ки

мәгънәле киңәш — толко́вый (де́льный) сове́т

мәгънәле тәкъдим — де́льное предложе́ние разг.

мәгънәле кеше — толко́вый челове́к

мәгънәле күренү — каза́ться (показа́ться) де́льным, толко́вым (у́мным)

мәгънәле караш — многозначи́тельный взгляд

мәгънәле күзләр — зага́дочные, вырази́тельные глаза́

5 ләгънәт суксын

6 мәгънәлелек

сүзнең мәгънәлелеге — зна́чимость сло́ва

сүзнең күп мәгънәлелеге — многозна́чность сло́ва

иҗтимагый мәгънәлелек — социа́льная зна́чимость

тирән мәгънәлелек — глубокомы́слие

киңәшнең мәгънәлелеге — толко́вость сове́та

күз карашының мәгънәлелеге — вырази́тельность его́ взгля́да

7 мәгънәви

абзацның мәгънәви ягы — смыслова́я сторона́ абза́ца

сүзнең мәгънәви йөкләмәсе — смыслова́я нагру́зка сло́ва

мәгънәви таркалыш — духо́вное разложе́ние

мәгънәви матурлык — духо́вная (вну́тренняя) красота́

мәгънәви азык — духо́вная пи́ща

8 мәгънәдәш

мәгънәдәш сүзләр — однозна́чные слова́; сино́нимы

мәгънәдәш булу — однозна́чность; синоними́чность

мәкальнең мәгънәдәше — сино́ним посло́вицы

9 тәгънә

мәгънәсе булмаса, тәгънәсе була — е́сли от челове́ка то́лку ма́ло, то прете́нзий мно́го

тәгънә ору — жесто́ко критикова́ть

10 ләгънәт әйтү

11 ләгънәт итү

12 ләгънәтләнү

ләгънәтләнгән дөнья — про́клятый мир

13 мәгънәдәшлек

сүзләрнең мәгънәдәшлеге — однозна́чность слов

мәкальләрнең мәгънәдәшлеге — синоними́чность посло́виц

14 мәгънәле итеп

мәгънәле итеп карау — взгляну́ть многозначи́тельно

мәгънәле (итеп) сөйләү — говори́ть толко́во

15 каргыш-ләгънәт

каргыш-ләгънәт яудыру — осыпа́ть прокля́тиями

16 ләгънәт кылу

17 ләгънәт орсын

18 ләгънәт суккыры

19 ләгънәт төшкере

20 ләгънәт төшсен

См. также в других словарях:

ÆГЪНÆДЖЫТÆ БАЙГОМ КÆНЫН — Миддунейы ницы æмбæхсын, алцы æргом зæгъын. Раскрыть душу. To uncover ones soul; to tear smb. up inside. Йæхæдæг йæхиуыл сæвæрдта хъадамантæ. Тузары сæрты йæ риуы æгънæджытæ Ростиславмæ куы байгом кодта, уæд. (МД. 1980, 4.) … Фразеологический словарь иронского диалекта

æгънæг — з.б.п., нæджытæ … Орфографический словарь осетинского языка

æгънæггаг — з.б.п., ггæгтæ … Орфографический словарь осетинского языка

æгънæгджын — з.б.п … Орфографический словарь осетинского языка

æгънæгриу — з.б.п … Орфографический словарь осетинского языка

æгънæгсадзæн — з.б.п … Орфографический словарь осетинского языка

æгънæгæвæрд — з.б.п … Орфографический словарь осетинского языка

æгънæгæвæрæн — з.б.п … Орфографический словарь осетинского языка

ләгънәтләү — Бик каты гаепләү, каргау, каһәр. хәб. функ. Кемне дә булса нәфрәт белән читкә кагу, бик каты гаепләү сезгә мең ләгънәт! 2. Яратмаган, күралмаган кеше яки берәр нәрсә тур. тиргәп әйтелә курка, ләгънәт, курыкса да йолка. Җиңелчә шелтәләп әйтелгән… … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге

мәгънәдәш — (МӘГЪНӘДӘШЛЕК) – Бердәй мәгънә белдерә торган, синонимик. Синоним … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге

мәгънәсез — (МӘГЪНӘСЕЗЛЕК) (МӘГЪНӘСЕЗЛӘНҮ) – 1. Килешмәгән, килешсез; урынсыз 2. Буш, эчтәлексез. Файдасыз 3. Буталчык, аңлаешсыз 4. Акылсыз, аңгыра. Мәнсез, мән белми торган … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге

Источник

• через какое время делают повторное эко →